So sánh Figma và Adobe xd​

Với giới học thọc thiết kế UI/UX hiện đại Figma và Adobe XD từng nổi lên là tâm điểm chú ý. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, cán cân đã nghiêng hẳn về một phía. Khi Adobe XD đã dừng phát triển các tính năng mới, Figma lại không ngừng vươn lên và củng cố vị thế dẫn đầu. Vậy, đâu là những yếu tố đã tạo nên sự khác biệt này và liệu Adobe XD có còn là một lựa chọn đáng cân nhắc? Hãy cùng đi vào so sánh chi tiết để tìm ra câu trả lời.

>> Tài khoản figma

1. So sánh Figma và Adobe xd​?

Dưới đây là sự so sánh Figma và Adobe xd​:

* Kiến Trúc Nền Tảng: Web-Native vs. Native Application:

Đây là sự khác biệt cơ bản nhất về mặt kiến trúc, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh khác từ hiệu năng, khả năng cộng tác đến việc quản lý tệp tin.

– Figma: Kiến trúc Web-Native với WebAssembly và WebGL

Figma không đơn thuần là một “trang web”, mà là một ứng dụng phức tạp được xây dựng trên nền tảng web với các công nghệ tiên tiến:

• Engine Đồ Họa: Figma sử dụng WebGL, một API JavaScript để render đồ họa 2D và 3D tương tác. Điều này cho phép Figma tận dụng khả năng tăng tốc phần cứng của GPU ngay trong trình duyệt, mang lại hiệu suất mượt mà cho việc thu phóng, xoay và thao tác với các đối tượng phức tạp.

• Lõi Xử Lý: Phần lớn engine của Figma được viết bằng C++ và được biên dịch sang WebAssembly (WASM). WASM là một định dạng mã nhị phân cho phép chạy mã gần với tốc độ gốc (native speed) trong trình duyệt. Đây là chìa khóa giúp Figma, một ứng dụng web, có thể xử lý các tác vụ nặng về tính toán mà không bị giới hạn bởi hiệu năng của JavaScript.

• Quản lý File & Đồng bộ: Mọi tệp tin (.fig) đều được lưu trữ và xử lý trên máy chủ của Figma. Khi người dùng thao tác, chỉ các “diff” (những thay đổi nhỏ) được gửi đến máy chủ và phát đến các người dùng khác. Mô hình này là nền tảng cho khả năng cộng tác thời gian thực vượt trội. Ứng dụng desktop của Figma thực chất là một trình bao bọc (wrapper) cho phiên bản web, cung cấp thêm các tích hợp hệ thống như truy cập font chữ cục bộ.

=> Ưu điểm kỹ thuật: Khả năng truy cập đa nền tảng tuyệt đối, mô hình cộng tác real-time ở mức độ chi tiết cao, không cần lo lắng về việc lưu và đồng bộ file thủ công.

=> Nhược điểm kỹ thuật: Phụ thuộc hoàn toàn vào kết nối mạng, hiệu năng có thể bị ảnh hưởng bởi giới hạn bộ nhớ của tab trình duyệt khi xử lý các file cực lớn.

– Adobe XD: Kiến trúc Native Application

XD được xây dựng như một ứng dụng desktop truyền thống cho Windows và macOS, sử dụng các framework giao diện người dùng và API đồ họa gốc của từng hệ điều hành (như Metal trên macOS và DirectX trên Windows).

• Engine Đồ Họa: Tận dụng trực tiếp các API đồ họa cấp thấp của hệ điều hành, cho phép XD truy cập sâu vào tài nguyên phần cứng. Điều này mang lại hiệu năng vượt trội khi làm việc với các artboard có độ phân giải cao và số lượng layers cực lớn.

• Quản lý File & Đồng bộ: Về cơ bản, XD làm việc với các tệp tin được lưu cục bộ trên máy tính (.xd). Tính năng lưu trữ đám mây (Cloud Documents) và Co-editing là một lớp dịch vụ được xây dựng bên trên lõi ứng dụng gốc này. Cơ chế đồng bộ thường dựa trên việc lưu và hợp nhất (save-and-merge) các phiên bản, thay vì truyền các thay đổi nhỏ liên tục như Figma.

=> Ưu điểm kỹ thuật: Hiệu suất tối đa khi làm việc offline, khả năng xử lý các tệp tin khổng lồ một cách ổn định. Tích hợp sâu với hệ thống file và phần cứng của máy.

=> Nhược điểm kỹ thuật: Mô hình cộng tác phức tạp và có độ trễ hơn. Tệp tin phải được chủ động lưu lên đám mây để chia sẻ và đồng bộ.

* Công Nghệ Vector: Vector Networks vs. Path Model Truyền Thống:

Đây là một khác biệt kỹ thuật tinh vi nhưng cực kỳ quan trọng trong cách xử lý đồ họa vector.

Figma: Vector Networks

Figma đã tiên phong trong việc sử dụng “Vector Networks” thay vì các đường path truyền thống.

• Cơ chế: Trong mô hình path truyền thống (như của Illustrator hay XD), một điểm nút (node) chỉ có thể có tối đa hai đường path nối vào nó. Ngược lại, trong Vector Networks của Figma, một điểm nút có thể là điểm bắt đầu cho vô số các đường path khác nhau.

• Ứng dụng: Điều này cho phép tạo ra các hình dạng vector phức tạp (ví dụ: icon) trong một đối tượng duy nhất mà không cần phải kết hợp (combine/unite) nhiều shape riêng lẻ. Việc chỉnh sửa trở nên trực quan và nhanh hơn rất nhiều, vì bạn không cần phải “phá” cấu trúc của các shape đã gộp.

Adobe XD: Path Model Truyền Thống

XD sử dụng mô hình đường path Bézier chuẩn, tương tự như Adobe Illustrator. Đây là một mô hình mạnh mẽ, quen thuộc và đã được kiểm chứng qua thời gian. Tuy nhiên, để tạo các hình dạng phức tạp, người dùng phải sử dụng các phép toán Boolean (Pathfinder) để kết hợp nhiều đối tượng. Việc chỉnh sửa lại các hình dạng đã kết hợp này thường khó khăn hơn so với Vector Networks.

* Kiến Trúc Component và Hệ Thống Thiết Kế:

Cả hai đều hỗ trợ component, nhưng kiến trúc và khả năng mở rộng của chúng rất khác nhau.

Figma: Components, Variants và Properties

Hệ thống của Figma có cấu trúc đa chiều, cực kỳ linh hoạt cho các Design System phức tạp.

• Variants: Đây là “vũ khí” tối thượng của Figma. Một component duy nhất (ví dụ: Button) có thể chứa nhiều biến thể (Variants) được định nghĩa bởi các thuộc tính (Properties) khác nhau. Ví dụ: một Button có các properties như State (Default, Hover, Disabled), Size (Small, Medium, Large), Icon (True, False). Figma sẽ tự động tạo ra một ma trận gồm tất cả các tổ hợp có thể có ($3\times 3\times 2=18$ biến thể). Điều này giúp quản lý thư viện cực kỳ gọn gàng và logic.

• Overrides: Figma duy trì một liên kết mạnh mẽ giữa instance và component chính. Mọi thay đổi trên instance (overrides) được lưu trữ một cách độc lập và thông minh. Ngay cả khi component chính thay đổi cấu trúc, Figma vẫn cố gắng giữ lại các overrides một cách tối đa.

Adobe XD: Components và States

Hệ thống của XD có cấu trúc một chiều, đơn giản và dễ tiếp cận hơn.

• States: Một component trong XD có thể có nhiều trạng thái (States). Ví dụ, một Button có thể có Default State, Hover State, Clicked State. Bạn có thể thiết kế giao diện cho từng trạng thái.

• Hạn chế: Mô hình này là một chiều. Nếu bạn muốn có một Button vừa có các trạng thái khác nhau, vừa có các kích thước khác nhau, bạn buộc phải tạo ra nhiều component riêng biệt (ví dụ: Button-Small, Button-Large), mỗi component lại có các states riêng. Điều này làm cho việc quản lý thư viện nhanh chóng trở nên cồng kềnh khi hệ thống phức tạp lên.

* Cơ Chế Cộng Tác và API:

Figma: Real-time Collaboration và REST API

• Cơ chế: Mô hình cộng tác của Figma dựa trên Operational Transform (OT) hoặc một cơ chế tương tự như CRDT (Conflict-free Replicated Data Type). Về cơ bản, mọi thao tác của người dùng (di chuyển object, đổi màu…) đều được chuyển thành các “hoạt động” (operations). Các hoạt động này được gửi đến máy chủ, xử lý xung đột (nếu có) và phát lại cho tất cả người dùng khác trong phiên làm việc. Điều này cho phép nhiều người chỉnh sửa cùng lúc ở mức độ cực kỳ chi tiết và đồng bộ gần như tức thời.

• API: Figma cung cấp một REST API rất mạnh mẽ, cho phép các ứng dụng bên ngoài đọc và ghi vào cấu trúc của tệp .fig. Điều này mở ra khả năng tự động hóa vô tận, từ việc tạo ra các plugin phức tạp, đồng bộ design token, cho đến việc tự động dịch thiết kế sang mã nguồn (code generation).

Adobe XD: Co-editing và Plugin API

• Cơ chế: Co-editing của XD hoạt động theo mô hình “stateful” hơn. Khi bạn tham gia chỉnh sửa, bạn đang làm việc trên một phiên bản cục bộ. Các thay đổi của bạn sẽ được đồng bộ và hợp nhất định kỳ với phiên bản trên đám mây. Mô hình này ít “real-time” hơn và đôi khi có thể gây ra xung đột cần giải quyết thủ công.

• API: XD cung cấp API cho việc phát triển plugin, cho phép các nhà phát triển mở rộng chức năng của trình chỉnh sửa. Tuy nhiên, API này chủ yếu tập trung vào việc thao tác bên trong ứng dụng và có ít khả năng tương tác với dữ liệu file từ bên ngoài so với REST API của Figma.

2. Một số câu hỏi thường gặp về “So sánh Figma và Adobe xd​”